O MUNDO chámase carballo
O
MUNDO chámase carballo.
Podía ser
abedueira, chopo,
capudre, castiñeiro,
sobreira, virgondoiro,
teixo sombrío ou freixo de tríplice raíz.
Pero non,
o mundo chámase carballo
desde que o mundo é mundo.
Deitouse o avó
dos avós dos avós
á sombra do carballo,
e adormeceu, e o soño
naceulle dunha landra
coma cerebro, fixo
dúas follas minúsculas
e unha raíz que axiña
se dividiu buscando
sales, metais, materias
orgánicas escuras,
colleu pulo, estrincouse
sobre a terra, tirou
da seiva cara arriba,
xemou en tres, en catro, en cinco gallas,
abriuse lento coma un mundo,
formou roda, os paxaros
aniñaron nas fronzas,
e o peto carpenteiro
carpentaba buratos.
Podía ser
abedueira, chopo,
capudre, castiñeiro,
sobreira, virgondoiro,
teixo sombrío ou freixo de tríplice raíz.
Pero non,
o mundo chámase carballo
desde que o mundo é mundo.
Deitouse o avó
dos avós dos avós
á sombra do carballo,
e adormeceu, e o soño
naceulle dunha landra
coma cerebro, fixo
dúas follas minúsculas
e unha raíz que axiña
se dividiu buscando
sales, metais, materias
orgánicas escuras,
colleu pulo, estrincouse
sobre a terra, tirou
da seiva cara arriba,
xemou en tres, en catro, en cinco gallas,
abriuse lento coma un mundo,
formou roda, os paxaros
aniñaron nas fronzas,
e o peto carpenteiro
carpentaba buratos.
O avó durmía
debaixo do soño ou do carballo,
e entón o lobo veu
porque traía fame.
O avó tamén tiña fame,
e acordou e viu ollos de lume
que ollaban a comida,
dentes de
xeo, fauces cárdenas
coma o lume
do ceo
cando prende
nas uces
ou no
piñeiro, cousa negra.
O avó choutou en pé. Ficou de costas
contra o
carballo, ergueu as mans,
agarrouse na
póla
máis baixa,
arrandeouse,
empoleirouse.
O lobo
arregañaba os
dentes,
botaba lume
polas nares.
O avó rubiu,
sentouse
na galladura
dunha póla enorme,
esteouse de
costas
contra a
cortiza vertical,
arregañou os
dentes,
e non botaba
lume
porque era
inverno ou frío outono.
Ollou pra riba.
Un pouco máis arriba
había un guizo seco
en forma de aguillada
-mais daquela
non había aguilladas,
pois non había gando que afalar-.
O avó tirou,
dobrou, premeu:
os nervos
coma cabrinfollos
tensábanse
nos seus
brazos
desarañados.
Non había aguillada: o gando
non se inventara aínda.
Era unha lanza, si.
Dura non moito, pero lanza.
O lobo foise lentamente
de medio lado, coma quen
marcha porque se acorda
que ten que faga noutro sitio.
Entón o avó
deceu,
pés descalzos
na terra,
esteouse na
lanza
e dixo: O
mundo chámase carballo.
A lanza
chámase carballo.
Os homes
chámanse carballo,
soñan
carballo, e o carballo nace
da landra que
temos na cabeza.
Carballo nace de semente
coma
nosoutros, non de póla
nin de raíz,
e medra,
e logo morre, ou é matado
polo lume do
ceo, ou de nosoutros.
Carballo é
casca e samo.
Casca e samo
desfanse
e fica cerna moura e dura
que arde mal,
e resiste
moitos
invernos e xeadas,
e ó final
amolece
e acaba tamén
podre,
pero doutra
maneira.
Carballo é
sombra. O mundo chámase carballo,
pero fóra do
mundo
hai sol que
queima, e o carballo abriga.
Carballo é pan se non hai pan.
a pan chámase landra.
Se hai pan, o
cocho come a landra
e nós o cocho
touciñudo.
Carballo é lanza, si,
e o lobo teme a lanza.
O lume fai
endurecer a punta,
o lobo sangra
e morre.
Carballo
fende ben.
Pau de
carballo esgaza,
recibe a
pedra, si, na esgalladura,
asegurada con
corrizas
de salgueiro
ou filseira,
ou con talas
delgadas de sangobino ou de carballo
ben escocido
ó lume, si, que fende.
Ou con mallós
de coiro
do pernicioso
lobo
que é
dexemprado pola aguda lanza.
Pedra afiada
contra pedra
corta o
carballo, si,
pode facerse
casa ou pé de teito e cangos
pra que as
xestas ou casca
de bidueiro
boten fóra
a choiva e
mais o frío.
Pedra afiada
contra pedra
e cuña de
esfender
fan táboa
longa e ancha
que se chama
materia,
digo madeira.
O mundo é de madeira.
Madeira a lanza,
a trabe, o pé dereito,
madeira o
banco en que sentamos
xunta o lume
do inverno,
madeira a
frecha, o arco,
a culler que
serve pra comer o caldo
non como
larpa cocho bravo
senón coma homes e mulleres
que saben rir
e contar contos
e cantar e
bailar en rolda ó son das cunchas
e desa cousa
que chamamos frauta ou gaita
feita de cana
ou sabugueiro,
ou de
ameneiro -só na primavera-.
O mundo é de
madeira, si.
A maior parte
é de madeira.
Son de
madeira cousas
que usamos
pra facer as cousas,
e que se
chaman leñamenta,
madeiramenta,
pedramenta non,
se cadra
ferramenta -agora que a madeira
leva cousas
de ferro
negro e
durísimo que corta
como non
corta a pedra.
O mundo chámase carballo,
poderosa
madeira
de estrita
cerna incomparable.
Facer as cousas
chámase carpenta.
O carpenteiro
fai a roda,
que é unha
cousa redonda
moi
semellante ó sol. O sol é un carro
cunha lápara
enorme que fai medrar madeira.
Carballo
quere sol
pra ter a
cerna dura e moita
con que facer
a roda.
O carro do
sol ninguén o fixo.
Ninguén anda
tampouco os seus camiños.
Pero
nosoutros
temos outros
camiños
e carrexamos cousas.
Os
carpenteiros fan o carro
con cerna de
carballo,
e as rodas
durísimas
abren
rodeiras na pedra do chan
que se chama
carreira.
Agora hai
aguilladas
pra afalar os
cabalos
e os bois que
tiran polo noso carro.
Unha
aguillada boa
faise de
esterpe ben dereito,
pero o carro
mellor é o de carballo,
que ten máis
lei e non caduca,
e o mellor
barco é o de carballo
que non
podrece na auga do mar
onde tamén
facemos nós camiños
que se
pavimentan na memoria.
O mundo chámase carballo.
Carballo é o
banco de carpentar
onde toda
madeira colle forma,
carballo o
carro, o barco,
a casa, as
escaleiras, as cancelas
que pechan no
curral o noso gando,
carballo o
guindal da lareira,
carballo o
leito en que durmimos,
carballo a
mesa onde comemos,
carballo o mango da bisarma e o caxato da vellez,
carballo a
cuba onde as mazás e as uvas ferven e fan viño,
carballo o
pértego do malle que degrae o centeo,
carballo o
ferrado e o rebolo,
carballo a
tulla e mais a hucha,
carballo o
cabazo e o chozo da leña e a palleira da herba,
carballo a pa
do fomo e o rodicio do muíño,
carballo o
arado e mais agrade,
carballo o
estrobo e o estadullo,
carballo a
cuña de partir a pedra,
carballo a
roda do oleiro,
carballo a
casca de curtir e a táboa de pelar,
carballo o
cesto de apañar as patacas,
carballo a
espadela e otear,
carballo o
folón que bate o pano coa forza infinita do río,
carballo o
barquín e o pé da ingre,
carballo o mazo hidráulico da industria do ferro,
carballo a máquina de picar
o toxo,
carballo a
bomba aspirante-impelente pra subir auga do pozo,
carballo o
eixe e a culler de penas da nosa fábrica de luz,
carballo as
travesas do ferrocarril que nos leva a ningures.
O mundo chámase carballo.
A "Carballa do prado grande" en Cospeito (Lugo) : 500 anos nos contemplan
Edit. Galaxia-Colec. Dombate nº 47/ Vigo, 2006
No hay comentarios:
Publicar un comentario
Grazas polo comentario